O prawie autorskim, licencjach, utworach, typach licencji oprogramowania dostępnego na rynku oraz odpowiedzialności karnej...
Prawa autorskie to zbiór przepisów regulujących jedną z ważniejszych dziedzin prawa własności intelektualnej. Ochroną prawno-autorską objęte są jedynie te wytwory intelektu człowieka, które spełniają przesłanki „utworu”. Prawo autorskie zapisane w ustawie o prawie autorskim z dnia 4 lutego 1994 roku, określa co i kto może skorzystać z ochrony praw autorskich. Definicję tego pojęcie zawiera art. 1 ust. 1 prawa autorskiego, który stanowi, że „Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnych charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażania (utwór)”.
W praktyce oznacza to, że każdy z nas napisawszy dowolny utwór, może zastrzec sobie do niego prawa.
Utwór to przedmiot prawa autorskiego, wynik działalności twórczej człowieka posiadający indywidualny charakter, ustalony przez jego twórcę lub współtwórców w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Licencja jest to dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu.
Licencja oprogramowania to umowa na korzystanie z utworu, jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać.Umowa taka powinna określać przede wszystkim formy wykorzystania utworu, czyli warunki na jakich licencjobiorca jest uprawniony do korzystania z programu.
Rozróżniamy następujące rodzaje licencji:
- licencje niewyłączne, w których udzielający licencji może zezwolić na korzystanie z utworu wielu osobom równocześnie, które nie muszą mieć formy pisemnej,
- licencje wyłączne są spotykane głównie w przypadku znacznych kontraktów np. na wykonanie systemów bankowych itp., w tym przypadku zwykle umowa licencyjna wynika z umowy o dzieło, na podstawie której firma wykonująca oprogramowanie wykonuje zamówioną aplikację, umowa taka wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności,
- sublicencja, w której licencjobiorca może udzielić dalszej licencji, pod warunkiem wszakże takiego upoważnienia w jego umowie licencyjnej.
Przykładami licencji dostępnych na rynku mogą być licencje:
- BOX
- OEM
- Shareware
- Adware
- Trial
- Freeware
- Abandonware
- GPL
Do naruszenia prawa autorskiego dochodzi w sytuacji wykorzystywania cudzego utworu poza zakresem dozwolonego użytku i bez wymaganego zezwolenia. Z tytułu dokonanych naruszeń przepisy prawa przewidują dwa rodzaje sankcji: sankcje cywilne i sankcje karne.
Uprawniony, którego prawa autorskie zostały naruszone może domagać się:
- Zaniechania działań naruszających prawa autorskie
- Usunięcia skutków naruszenia
- Naprawienia powstałej szkody
- Wydania uzyskanych przez naruszyciela korzyści
W przypadku roszczenia o naprawienie szkody, uprawniony może domagać się, aby zostało ono dokonane w oparciu o regulacje ogólne wynikające z kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi konieczne jest wykazanie zaistniałej szkody i jej wysokości, a zatem realnego uszczerbku w majątku uprawnionego, będącego wynikiem naruszenia praw autorskich.
